ปัจจุบันเกษตรกรโคนมหลายราย ประสบปัญหาขาดทุนเนื่องจากต้นทุนการผลิตที่สูงขึ้นทุกวี่วัน แต่เมื่อนำผลผลิตออกขายแล้ว
มีกำไรต่ำกว่าที่คาดไว้ หรือบางรายอาจแทบควักเนื้อ ถือเป็นปัญหาที่ทำให้เกษตรกรโคนมหลายราย ถึงขนาดต้องเปลี่ยนอาชีพเลยทีเดียว
วันนี้เจ้าอาหารผสม หรือที่เรียกว่า “ทีเอ็มอาร์” คืออีกหนึ่งทางรอด และอีกหนึ่งทางเลือก ที่จะช่วยให้เกษตรกรเลี้ยงโคนม มีโอกาสที่จะได้ผลกำไรที่สูงขึ้น และมีต้นทุนการผลิตที่ต่ำลง เนื่องด้วยในปี พ.ศ. 2558 นี้ ทางองค์การส่งเสริมกิจการโคนม ได้มีการเร่งแผนโครงการจัดตั้งศูนย์การเรียนรู้สำหรับการผลิตอาหาร ทีเอ็มอาร์ ขึ้น ในพื้นที่ อำเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี และจังหวัดลำปาง ซึ่ง ณ จุดเรียนรู้แห่งนี้ จะเป็นทั้งจุดเรียนรู้และจุดผลิตอาหาร ทีเอ็มอาร์ ซึ่งอาหารที่ผลิตได้นี้ จะทำการป้อนให้กับกลุ่มเกษตรกรและสหกรณ์ เพื่อให้เกิดผลผลิตคือน้ำนมดิบ ในฟาร์มมีประสิทธิภาพดีขึ้น
ซึ่งทางศูนย์ได้จัดหาฟาร์มนำร่องแล้ว จำนวน 15 ราย จากการเปิดรับสมัครผู้ที่สนใจ และยังมีการจัดฝึกอบรมการผลิตอาหาร ทีเอ็มอาร์ ให้ทั้งกับเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมและเจ้าหน้าที่ด้วย ซึ่งเป้าหมายของการจัดทำและเน้นการฝึกอบรม รวมถึงศึกษาดูงานนี้ ตั้งเป้าที่ปีละประมาณ 20 กลุ่มเป็นอย่างน้อย
สำหรับฟาร์มโคนมที่เข้าร่วมในโครงการครั้งนี้ จะมีโคนมแบ่งออกเป็นโครีดนมทั้งหมด 300 ตัว และปีที่สอง จะทำการขยายฟาร์มที่เข้าร่วมกับโครงการให้เพิ่มเป็น 30 ฟาร์ม คิดเป็นโครีดนมรวม 600 ตัว และในปีที่สาม เป้าหมายคือเพิ่มเป็น 45 ฟาร์ม ก็เท่ากับโครีดนมจะมีจำนวนเท่ากับ 900 ตัว
ซึ่งจากการคาดการน้ำนมดิบที่ได้จะมีปริมาณ 15 กิโลกรัมต่อวัน/ตัว น้ำนมดิบที่ได้จะมีมาตรฐานคือ เนื้อนมทั้งหมดมากกว่า 12% ไขมัน 4% จึงทำให้เกิดความเชื่อมั่นว่าอนาคตเกษตรกรโคนมจะสามารถผลิตอาหาร ทีเอ็มอาร์ ของตนเองได้แน่นอน
อาหาร ทีเอ็มอาร์ ประกอบด้วย อาหารหยาบ และอาหารข้นนำมาผสมกันในอัตราส่วนที่เหมาะสม ซึ่งใช้การคำนวณสัดส่วนของอาหารทั้ง 2 ชนิด จากน้ำหนักแห้งให้ได้ตามความต้องการของโค แล้วนำมาเลี้ยงโคนมแทนการเลี้ยงแบบเดิม ๆ ซึ่งจะแยกการให้อาหารหยาบและอาหารข้น ประโยชน์ของอาหาร ทีเอ็มอาร์ นั้น นอกจากช่วยให้โคนมดูดซึมอาหารได้ดีแล้ว ยังช่วยเรื่องสมดุลของความเป็นกรดและด่าง ในกระเพาะรูเมนของโคนม ให้จุลินทรีย์มีการเจริญเติบโตได้ดี โคนมก็จะสามารถนำอาหารไปใช้ได้อย่างเต็มที่ เมื่อระบบทุกอย่างของโคนมดี ก็ทำให้ผลผลิตน้ำนมดิบมีคุณภาพดีไปด้วย แต่ประเด็นสำคัญของอาหาร ทีเอ็มอาร์ นั้น คือ ช่วยประหยัดต้นทุนอาหารในการเลี้ยงโคนมของเกษตรกรได้ค่อนข้างมาก ทำให้มีกำไรเหลือมากขึ้น ปัจจุบันอาหาร ทีเอ็มอาร์ ได้เป็นที่สนใจในการนำมาเลี้ยงโคนมเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก อาทิ สหกรณ์เกษตรสีคิ้ว จำกัด สหกรณ์โคนมมวกเหล็ก จำกัด สหกรณ์โคนมไทย-เดนมาร์ค แต่โคแต่ละประเภทก็จะมีการใช้สูตรอาหารที่แตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับความต้องการของโค อย่างโคที่ต้องการอาหารประเภทโปรตีนสูง คือ แม่โครีดนม ก็ต้องมีสูตรผสมอาหารในสัดส่วนที่เหมาะสมกับโค ทั้ง อาหารข้น หญ้าแห้ง กากถั่วเหลือง หญ้าหมัก มันเส้น กากปาล์ม และอื่น ๆ ซึ่งรายละเอียดส่วนนี้ต้องมีการลงลึกและหาอัตราส่วนที่เหมาะสมก่อนลงมือทำ หากสนใจข้อมูลเกี่ยวกับการผลิตอาหาร ทีเอ็มอาร์ ก็สามารถติดต่อขอข้อมูลไปได้ที่ ฝ่ายวิจัยและพัฒนาการเลี้ยงโคนม อ.มวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี ได้
