ลักษณะมาตรฐาน เพศผู้
หัว มีขนาดใหญ่และกว้างหรือกลมสมส่วนกับใบหน้า
หงอน ใหญ่ หนามีสีแดง ตั้งตรง เหมาะสมกับลำตัว ผิวหงอนจะมีลักษณะหยาบเป็นเม็ดเล็ก ๆ
คล้ายกันกับกระดาษทรายหยาบ หน้าหงอนยื่นจรดจงอยปาก ท้ายหงอนโค้งกดตามรูปหัวจักหงอนมี 4-5 จัก นับจากจักที่ติดกับจงอยปาก ท้ายหงอนไม่นับ จักหงอนมีความใหญ่และลึกพอสมควร สวยงามเรียงกันเป็นระเบียบ
เหนียง ใหญ่ สมดุลกับหงอน ปลายกลม ห้อยทาบไปตามลำคอสวยงาม ผิวเหนียงหยาบ
ปาก สั้นและโค้งเล็กน้อย มั่นคงและแข็งแรง
ตา กลมโตมีประกาย
ติ่งหู ขนาดปานกลาง กลมรีเป็นรูปไข่มีสีแดงเช่นเดียวกันกับหงอน ยกเว้นบางสีมีติ่งหูสีขาว
คอและขนของคอ คอสั้น โค้งเล็กน้อยมีขนสร้อยคอหนาแน่น สวยงาม ปลายขนแหลม
ลำตัว เล็ก กลม สั้น กว้างและลึก
อก ใหญ่ กลมเต็มและยื่นไปข้างหน้า
ท้อง ช่วงท้องสั้น กลม เต็ม มีขนดก หนานุ่ม
หลัง กว้างและสั้นมาก จนแทบไม่มีช่องว่างระหว่างพุ่มสร้อยคอและโคนหาง สะโพกมีระย้าหนาแน่น
ปีก หนาแล้วยาว ทอดขนานกับลำตัว ปลายปีกสัมผัสพื้นตรงส่วนปลายของลำตัว
หาง หางชัย 2 เส้นยาวคล้ายดาบ ชี้ขึ้นตรงสูงกว่าหัวประมาณ 1 ใน 3 ของความยาวทั้งหมด ขณะยืนหางจะแตะสัมผัสกับท้ายหงอน หางพัดลักษณะปลายมน เรียงเป็นระเบียบไม่ต่ำกว่า 6 เส้น แผ่หรือบานประมาณ 90-150 องศา ระย้าแซมหางพัด ขนคลุมหรือเครื่องคลุม ปลายขนแหลมคล้ายใบข้าวมี 2-3 ชั้นระหว่างหางพัดทั้ง 2 ข้าง มีขนบัวหงายหรือขนอุยปิดก้นคลุมเป็นระเบียบ
แข้ง สั้น กลมใหญ่และแข็งแรง หน้าแข้งสั้นประมาณ 1 องคุลี (ประมาณ 2 ซม.) นับจากสุดปลายขนด้านหน้า ถึงข้อนิ้วแรก เกล็ดแข้งเรียบ เรียงเป็นระเบียบไม่มีขน
นิ้วเท้า ขาแต่ละข้างมีนิ้วทั้ง 4 นิ้ว นิ้วตรงสั้น กางได้รูป ข้อนิ้วเรียงเป็นระเบียบแข็งแรงมีเล็บสมบูรณ์
ขน สะอาด นุ่ม หนาแน่น เป็นเงาสดใส
น้ำหนักตัว น้ำหนักประมาณ 730 กรัม ถ้ามีน้ำหนักตัวสูงกว่ามาตรฐานเกิน 120 กรัม จะถือว่าไม่ได้มาตรฐาน
ลักษณะมาตรฐานของ เพศเมีย
ลักษณะของไก่แจ้เพศเมียโดยทั่วไปมีลักษณะเช่นเดียวกับไก่แจ้เพศผู้ แต่มีข้อแตกต่างกันเล็กน้อยคือ
หงอน ใหญ่ มีจัก 4 จัก เรียงเป็นระเบียบ ตั้งตรง หรือเอียงล้มไปข้างใดข้างหนึ่งก็ได้
หาง ยาว หางพัดใบใหญ่ ปลายมน ซ้อนกันเป็นระเบียบ ตั้งตรง ไม่เอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง แผ่กว้างสวยงาม มองทางด้านข้างจะเอนทำมุมมาที่ด้านหน้าเล็กน้อย ไม่มากจนดูเหมือนหางอัด
หัว ขนาดปานกลาง กลมโดยทั่วไปเล็กกว่าตัวผู้
น้ำหนักตัว น้ำหนักประมาณ 610 กรัม ถ้าน้ำหนักตัวสูงกว่ามาตรฐานเกิน 120 กรัม ถือว่าไม่ได้มาตรฐาน
สีไก่แจ้ (สากล)
1. สีขาว ตัวผู้หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายหรือพื้นกำมะหยี่สีแดงสด ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากเป็นสีเหลือง ขนและโคนขนทั้งตัวต้องมีสีขาวบริสุทธิ์เหมือนปุยหิมะ ไม่มีสีอื่นปะปน น้ำขนแวววาว – นิ้ว สีเหลืองและเล็กเป็นสีขาว
2. สีดำ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงจัดหรือมีปานดำ ใบหงอนมีเม็ดทรายหรือพื้นกำมะหยี่สีแดงสด ตาสีดำ หรือสีสนิมเหล็ก มีขอบตา จงอยปากสีดำ ขนทั้งตัวเป็นสีดำสนิท ต้องไม่มีสีอื่นแซมปะปน น้ำขนมีสีเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับเป็นเงามัน นิ้ว เล็บ แข้งเป็นสีดำ หรือสีหินชนวน
3. สีทอง ตัวผุ้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด หงอนเป็นเม็ดทราย หรือพื้นกำมะหยี่สีแดงสด ตาสีเหลืองหรือส้ม จงอยปากสีเหลือง ขนสีทองสดใสขนปีกชั้นแรกและชั้นที่สอง แซมดำ แต่เมื่อหุบแล้วจะเป็นสีทองเกือบทั้งปีก ขนหางและหางข้างสีดำขอบทอง แข้งนิ้วสีเหลือง เล็บสีขาว
4. สีลายดอกหมาก ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอน มีเม็ดทราย ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลืองลำตัวสีดำ สีขนหัวและสร้อยคอและขนระย้าสีดำ ขลิบด้วยสีขาวปนสีเงินสว่างชัดเจน ขนที่อกสีดำขอบเงินเป็นลายข้าวหลามตัดคมชัด หางสีดำ ปีกสีดำ แข้ง- นิ้ว สีเหลืองเล็บสีขาว
5. สีกระดำ หรือสีลายข้าวตอก ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีขาว หรือเหลืองเส้นขนทั้งตัวทุกเส้นเป็นสีดำ แต่ปลายขนมีจุดสีขาว ประมาณ 9-12 มิลลิเมตร ขนหางและขนปีก อนุโลมให้มีสีขาวได้มากกว่ากำหนดเล็กน้อย แข้ง นิ้วเล็บ เป็นสีขาวหรือเหลือง
6. สีกระทอง ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีเหลือง หรือส้ม จงอยปากสีเหลือง และข้อกำหนดอื่น ๆ เช่นเดียวกับลายสีกระดำต่างกันที่สีพื้นเป็นสีทองเท่านั้น แข้ง นิ้ว เป็นสีเหลือง ส่วนเล็บเป็นสีขาว
7. ลายสีบาร์ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลืองหรืออมดำสีขนเป็นสีลายระหว่างสีเทาเงินกับสีเทาเข้มทั้งตัว และไม่มีสีอื่น ๆปะปน แข้งนิ้วเป็นสีเหลืองและเล็บเป็นสีขาว
8. สีเทาหรือเทาดำ เทาพิราบ ตัวผู้หน้าหงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีแดงจัดและส้มปนแดง สีน้ำตาลเข้ม จงอยปากเป็นสีดำหินชนวน หรือเทาเข้มขนทั่วตัวเป็นสีเทา สร้อยคอเป็นสีเทาแต่สีจะเข้มกว่าสีตามตัวเล็กน้อย แข้ง นิ้ว เล็บเป็นสีเทา หรือเทาอมดำ
9. สีขาวหางดำ ตัวผู้หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีแดง หรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลือง ขนสีขาวบริสุทธิ์ทั้งตัว ขนปีกชั้นแรกและชั้นที่สอง แซมดำแต่เมื่อหุบปีกแล้วจะดูเป็นสีขาวเกือบทั้งปีก หางพัดมีสีดำ แต่ขลิบขอบด้วยสีขาวคมชัด แข้ง นิ้ว สีเหลืองเล็บสีขาว
10. สีลายสามสี ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนเม็ดทรายสีแดงสด จงอนปากสีขาวอมเหลือง ขนบริเวณหัว คอ ไหล่ ปีก ขนปีกด้านนอก ระย้า อก และท้อง มีสีน้ำตาล และมีเส้นสีดำ ส่วนที่่ปลายขนมีจุดสีขาว โดยขนแต่ละใบจากปลายขนจะมีสีขาวร้อยละ 30 ของพื้นที่ ถัดลงมาเป็นสีดำร้อยละ 10 ของพื้นที่ ถัดลงมาอีกจะเป็นสีน้ำตาลเข้มร้อยละ 50 ของพื้นที่ และส่วนที่ติดกับก้านขน หรือขนอุยเป็นสีเทาร้อยละ 10 ของพื้นที่ ขนปีก หลักและหางพัด ปรากฎเป็นลักษณะของจุดกระจายเป็นสามสี คือ สีดำ น้ำตาล และขาว ขนหาง ขนหางข้างหางพัด และหางพัดด้านนอกมีสีของโคนขนเป็นสีดำแกมเขียว และบริเวณปลายจะมีจุดสีขาวผสมสีน้ำตาล หางพัดด้านนอกของเพศเมียเหมือนกับระย้า โคนขนมีสีเทา แข้ง นิ้ว เล็บ สีขาวอมเหลือง
11. สีโกโก้ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนเป็นเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีส้มปนแดง จงอยปากสีโกโก้ ขนทั้งตัวเป็นสีโกโก้ ไม่เข้มหรืออ่อนจนเกินไปและสม่ำเสมอไม่มีสีอื่น ๆ แซมสร้อยคอ และระย้าออกสีโกโก้ หรือสีช็อกโกแลตเข้มกว่าสีตามตัว แข้งนิ้ว และเล็บ เป็นสีโกโก้ (เดิมเป็นไก่พื้นเมืองของจังหวัดเพชรบุรี)
12. สีโกโก้บาร์ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย เป็นสีแดงสด ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีครีม หรือสีโกโก้ขนทั้งตัวเป็นสีโกโก้ ปลายขนจะเป็นสีโกโก้เข้ม โดยสลับกับสีโกโก้อ่อนเป็นช่วง ๆ และไม่มีสีอื่นปน แข้ง นิ้ว เล็บเป็นสีโกโก้
13. สีกระโกโก้ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีแดง หรือส้มปนแดง จงอยปากสีครีมหรือสีโกโก้ สีขนเหมือนสีกระดำ แต่เปลี่ยนจากสีดำเป็นสีโกโก้ แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีครีม หรือสีโกโก้
14. สีเทาเปรอะ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนเป็นเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีแดง หรือน้ำตาลเข้มมีขอบตา จงอยปากสีเทาหรือเทาดำ ขนทั้งตัวตั้งแต่สร้อยคอจนถึงหางจะมีสีเทานกพิราบ เทาเข้มเทาอ่อนขึ้นสลับกันอยู่ทั้งตัว ไม่มีสีอื่นปน ขนตามลำตัวตั้งแต่สร้อยคอจนถึงหางจะต้องไม่มี สีเหลือง หรือสีเทาขึ้นแซม แข้ง นิ้ว เล็บ สีเทาคล้ายหินชนวน หรือเขียวอมดำหรือสีเหลือง
สีไก่แจ้ไทย
1. สีไก่ป่าเหลือง ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีแดง หรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลืองหรือดำอมเหลือง ขนหัวเป็นสีแดงไล่เรื่อยไปเป็นสร้อยคอสีส้มเหลืองสว่างสดใส ระย้าสีเดียวกับสร้อยคอ ขนหลังและหัวปีกเป็นสีส้ม ปีกทั้งสองข้างเป็นสีน้ำเงินอมม่วง ส่วนขนปีกตั้งแต่ส่วนกลางขนปีกจนถึงส่วนกลางที่สัมผัสพื้นที่เป็นรูปสามเหลี่ยมที่เราเรียกกันว่าสาบปีกนั้นเป็นสีน้ำตาลแดง ขนอกใต้ท้องเป็นสีดำ ขนหางทั้งหมดเป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ แข้ง นิ้ว สีเหลือง หรือเขียวอมเทา ตัวเมียทั้งตัวจะเป็นสีครีมนวล สร้อยคอเป็นสีนวลอมน้ำตาล หางดำอมน้ำตาลเล็กน้อย
2. สีไก่ป่าเข้ม ตัวผู้ หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนเป็นเม็ดทราย ตาสีแดงหรือส้มปนแดง จงอยปากสีเหลืองหรือดำอมเหลือง ขนหัว สร้อยคอ ระย้า สีน้ำตาลอมแดง แต่สีไม่เข้มเท่าสีเม็ดมะขาม ปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ ตรงสาบปีกที่เป็นรูปสามเหลี่ยมสีน้ำตาลแดงเข้ม ขนอก ใต้ท้องเป็นสีดำ ขนหางทั้งหมดตั้งแต่เครื่องคลุม หางพัด หางชัยเป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ บัวหงาย(ขนอุย) สีดำ แข้ง นิ้ว เล็บ มีทั้งสีเหลือง และสีเหลืองอมเขียว สีเขียวและสีเขียวอมเทา
ตัวเมีย สีน้ำตาลอมเหลือง ใบขนแต่ละเส้นจะมีลายละเอียด ๆ เป็นสีน้ำตาลดำอยู่ในใบขนแต่ละใบ ขนคอหรือสร้อยคอสีไม่เด่นชัด ขนอกไล่ไปถึงใต้ท้องเป็นสีนวล ขนปีกและหางพัดเป็นสีเดียวกัน คือเป็นสีน้ำตาลอมดำ แข้ง นิ้ว เล็บ ก็เช่นเดียวกับไก่แจ้ตัวผู้
3. สีไก่ป่าหูขาว ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายหรือพื้นกำมะหยี่ แต่ติ่งหูทั้งสองข้างเป็นสีขาวแป้งเต็มแผ่นของติ่งหู ส่วนสีขนและอื่น ๆ มีทั้ง 2 สี คือ ทั้งสีไก่ป่าเหลือง และสีไก่ป่าเข้ม
ส่วนตัวเมีย ก็เช่นกัน สีขนและสีอื่น ๆ ก็เหมือนตัวเมียสีไก่ป่าเหลือง และสีไก่ป่าเข้ม ยกเว้นตรงติ่งหูเท่านั้นจะต้องเป็นสีขาวแป้ง
4. สีโนรี ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทรายสีแดงสด ตาสีส้ม จงอยปากสีขาวนวลอมน้ำตาล สีขนตั้งแต่หัวจนถึงสร้อยคอและระย้าเป็นสีส้มแดงจัด หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้าง เขียวเหลือบปีกแมลงทับ ขนอ่อนใต้ปีกเมื่อกางปีกออกจะเป็นสีน้ำตาลแดง เครื่องคลุมหางใบขนสีดำ ขลิบขอบด้วยสีน้ำตาลแดง หางพัดและหางชัยเป็นสีน้ำมันเหลือบสีปีกแมลงทับ ถ้าขนอุยหรือบัวหงายขลิบขอบด้วยน้ำตาลแดงจะสวยงาม แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีขาวนวลหรือสีเหลือง
ตัวเมีย ตั้งแต่หัวจนถึงสร้อยคอ ขนเป็นสีน้ำตาลแดงจัด เข้มกว่าส่วนอื่น ๆ นอกนั้นทั้งตัวขนเป็นสีน้ำตาลแดง หางพัดเป็นสีน้ำตาลดำ แข้ง เล็บ เป็นสีขาวนวลหรือสีเหลือง
5. สีประดู่ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีแดง จงอยปากสีดำอมเขียว เส้น ขนอก สร้อยคอและสร้อยระย้าเป็นสีเม็ดมะขาม หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้างดำเป็นเงาเหลือบเขียวปีกแมลงทับ ไม่มีสาบปีก ใต้คอ หน้าอก จนถึงท้อง บัวหงายหรือขนอุย เครื่องคลุมหางพัด หางชัย เป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ แข้ง ขา นิ้ว เล็บ เป็นสีเขียว หรือเขียวอมเหลือง จุดสังเกตุเพื่อความเข้าใจง่าย คือ ไม่มีสาบปีก ขนสีดำล้วน ๆ
ตัวเมีย สีขนทั้งตัวคล้ายไก่สีดำประปราย เครื่องคลุมขนสีดำปนขาว หางกะรวยเป็นสีขาว หางพัดที่ใกล้กับหางชัยจะเป็นสีขาวมากกว่าสีดำ ส่วนหางพัดใบอื่น ๆ เป็นสีดำแต่หางพัดจะเป็นสีขาวคล้าย ๆ กับไก่สีกระจงอยปาก แข้ง เล็บ จะเป็นสีขาวอมเหลือง คล้ายสีงาช้าง
ตัวเมียสีเหลืองหางขาว สีขนทั้งตัว จะเป็นสีดำขนบนหัว-หัวปีก ทั้ง 2 ข้าง ข้อขาทั้ง 2 ข้าง จะมีขนสีขาวแซมเป็นหย่อม ๆ ส่วนของขนหางจะเป็นสีดำตลอด ตาสีเหลือง หรือออกสีส้มสดใส ปาก แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีขาวอมเหลือง
7. สีเบญจรงค์ ตัวผู้ หน้าหงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีแดง หรือส้ม จงอยปาก แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีเหลือง หรือสีเขียวเส้นของตัวผู้จะสังเกตุได้ง่ายเริ่มตั้งแต่หัวจรดสร้อยคอ และระย้า ปลายของเส้นขนเป็นสีงาช้างถึงกลางเส้น ต่อจากนั้นจนถึงโคนของเส้นขนจะเป็นสีแดงทับทิม หน้าอกเป็นแว่นสีน้ำตาลแดงโคนของใบขนเป็นสีดำหลังและหัวปีกทั้งสองข้าง หางพัดและหางชัย เป็นสีน้ำตาลเหลือบเขียวปีกแมลงทับ บัวหงายเป็นสีดำ สรุปสีของตัวผู้คือ 1 สีงาช้าง 2 สีแดงทับทิม 3 สีน้ำตาลแดง 4 สีดำ 5 สีเขียวปีกแมลงทับ
ตัวเมีย คล้ายสีลายนกกระจอก แต่ต่างกันคือ ใบหน้าเป็นวงขาวครีม สร้อยคอเป็นสีน้ำตาลเทาขลิบขอบด้วยสีครีม หน้าอกเป็นสีครีมออกน้ำตาล หรือใบขนหน้าอาจจะขลิบขอบด้วยสีน้ำตาลเทา ใบขนทั้งตัวจนถึงหางคลุม หรือเครื่องคลุมเป็นสีน้ำตาลเทาขลิบขอบด้วยสีครีม และก้านขนเป็นสีครีม หางพัด หางชัยเป็นสีน้ำตาลขลิบขอบด้วยสีครีม ก้านขนสีครีม ส่วนอื่น ๆ เช่นเดียวกับตัวผู้
8. สีสร้อยสุวรรณ ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีส้มสดใส จงอยปากสีดำอมเขียว ปลายปากบนสีขาวอมเหลืองตั้งแต่หัว สร้อยคอ และระย้า ใบขนเป็นสีส้ม หลังและหัวปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีส้ม ปีกทั้ง 2 ข้างเป็นสีดำมันเหลือบเขียว คล้ายปีกแมลงทับและอาจมีขนปีกแซมขาวได้ข้างละ 1 ใบ ขนหน้าอกแต่ละใบขลิบด้วยสีส้มคล้าย ๆ กับสีหน้าอกของไก่แจ้สีดอกหมาก ซึ่งขลิบขอบด้วยสีเทาเงิน ส่วนสีอื่น ๆ รวมทั้งเครื่องคลุม บัวหงาย หางพัด หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีเหลือง
ตัวเมีย สีสร้อยสุวรรณ สีขนทั้งตัวเหมือนกับตัวเมียสีเหลืองลูกปลา จะต่างกันตรงหน้าอกของสีสร้อยสุวรรณ ใบขนแต่ละใบจะต้องขลิบขอบด้วยสีส้มเช่นเดียวกันกับตัวผู้ แต่หน้าอกของสีเหลืองลูกปลาใบขนแต่ละใบเป็นสีดำไม่มีขลิบของสีส้ม ตา ปาก แข้ง นิ้ว เล็บ เหมือนกับตัวผู้
9. สีเหลืองลูกปลา ตัวผู้หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีส้มสดใส จงอยปากสีดำอมเขียว ปลายปากบนสีขาวอมเหลือง ตั้งแต่หัว-สร้อยคอ และระย้าใบขนเป็นสีแดงส้ม แกนกลางและขนตรงกลางเป็นสีดำ ถ้าดึงขนออกมาจะเป็นลักษณะขนสีดำขลิบขอบด้วยสีส้มแดง ปลายขนมีจุดดำ หลังและหัวปีกทั้งสองข้าง ไม่มีสาบเป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ ขนทั้งตัวบัวหงายหรือขนอุย ขนเครื่องคลุม หางชัยหางพัด เป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ ถ้าขนตัวออกสีดำด้าน หรือสร้อยระย้าเป็นสีเหลืองนวล ถือว่าไม่ใช่สีไก่เหลืองลูกปลา แข้ง นิ้วเล็บ เป็นสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย สีขนทั้งตัวจะเป็นสีดำ จุดเด่นของตัวเมียเหลืองลูกปลาคือ มีเฉพาะสร้อยคอแกนกลางเป็นสีดำขลิบขอบด้วยสีส้มแดง และขนทัั้งตัวเป็นสีดำเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ ตาสีส้ม จงอยปากสีดำอมเขียวปลายปากบนสีขาวอมเหลือง แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
10. สีเหลือง ดอกโสน ตัวหน้า ผู้ หงอน เหนียง ติ่งหู ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีส้มสดใส จงอยปากสีขาวนวล หรือสีเหลือง ขนหัว สร้อยคอระย้าเป็นสีเหลืองเหมือนดอกโสน ก้านขนของสร้อยคอและระย้ามีสีดำจะเหลืองเท่ากันหมด หัวปีกทั้งสองข้างและหลังเส้นขนจะเป็นสีน้ำตาลแดง สาบปีกทั้งสองข้างเป็นสีเหลืองอมน้ำตาล ขนปีกดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ หน้าอก ใต้ท้อง จนถึงขนบัวหงายเป็นสีดำขนหางเครื่องคลุมหางพัดหางชัย เป็นสีดำมันเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ แข้ง นิ้วเล็บ เป็นสีขาวนวลหรือสีเหลือง
ตัวเมีย คล้ายไก่ป่าสีเหลือง ต่างกันที่สร้อยคอ คือตัวเมียสีดอกโสน ขนสร้อยคอจะเป็นสีครีมนวลหลังปีก โคนหางเป็นสีนวลอมน้ำตาลเล็กน้อย จงอยปาก นิ้ว แข้ง เล็บ เหมือนกันกับตัวผู้
11. สีกาบอ้อย ตัวผู้ หน้า หงอน เหนียง ติ่งหูสีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีส้มปนแดงหรือสีส้มเหลือง ขนหัวสร้อยคอ และระย้าเป็นสีครีมอมน้ำตาล น้ำตาลอ่อนมากดูเป็นสีนวล โคนของเส้นขนสร้อยและระย้าเป็นสีน้ำตาลอ่อน ๆ ขนหลัง และหัวปีกทั้ง 2 เป็นสีน้ำตาลแดง ปีกทั้งสองข้างสีดำเหลือบเขียวแมลงทับ ตรงสาบปีกรูปสามเหลี่ยมเป็นสีน้ำตาลอ่อน ขนหน้าอก ใต้ท้อง เป็นสีดำมันเครื่องคลุมอาจจะมีขลิบขอบเป็นสีครีมนวล หางพัด หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวคล้ายปีกแมลงทับ หัวหงาย ขนอุยเป็นสีดำ นิ้วเล็บ เป็นสีขาวนวล สีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย ขนตั้งแต่หัวถึงสร้อยคอเป็นสีเข้มสีเทาอมน้ำตาล ใต้คอ หน้าอกถึงใต้ท้องเป็นสีน้ำตาลอ่อน ๆ ส่วนสีตัวจนถึงเครื่องคลุมจะเป็นสีน้ำตาลอมดำ ใบหางพัดทั้งหมดเป็นสีดำน้ำตาล แข้ง นิ้วเล็บเป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
12. สีกาบหมาก ตัวผู้หน้า หงอน เหนียง ติ่งหู สีแดงสด ใบหงอนมีเม็ดทราย ตาสีส้มปนแดง หรือเหลืองส้ม จงอยปากสีขาว หรือเหลือง หรือดำอมเหลือง ขนหัว สร้อยคอ ระย้าเป็นสีขาวไม่มีสีดำปนหลัง ขนหลังและหัวปีกทั้งสองข้างเป็นสีเหลืองอมขาวผสมดำ ปีกทั้งสองข้างเป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ ตรงสาบปีกที่เป็นรูปสามเหลี่ยมเป็นสีขาวนวล ขนอก ใต้ท้องเป็นสีดำ ขนหางทั้งหมดตั้งแต่เครื่องคลุม หางพัด หางชัย เป็นสีดำเหลือบเขียวปีกแมลงทับ บัวหงายหรือขนอุย สีดำ แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีขาวนวลหรือเหลือง หรือสีเหลืองอมเขียว
ตัวเมีย ขนตั้งแต่หัวจนถึงสร้อยคอจะเข้ม เป็นสีเทาอมน้ำตาล ใต้คอ หน้าอก ถึงใต้ท้อง เป็นสีครีมนวล ส่วนสีตัวถึงเครื่องคลุมเป็นสีน้ำตาลปนดำ ใบหางพัดทั้งหมดเป็นสีดำน้ำตาล แข้ง นิ้ว เล็บ เป็นสีขาวนวล หรือสีเหลือง หรือเหลืองอมเขียว
หมายเหตุ ตัวเมียลายนกกระจอกสีขนทั้งตัวจะเป็นสีน้ำตาลอมเหลือง ใบขนตั้งแต่หัวถึงใต้คางเป็นสีน้ำตาลแดงเข้ม หน้าอกถึงใต้ท้องเป็นสีน้ำตาลแดง สร้อยคอเป็นสีน้ำตาลอมเหลืองขลิบขอบด้วยสีน้ำตาลอมดำ สวยงามมาก ส่วนสีตัวตั้งแต่หัวปีกจนถึงโคนหาง ใบขนแต่ละใบคล้าย ๆ เกล็ดปลา คือใบขนแต่ละใบเป็นสีน้ำตาล ก้านขนและขอบขนเป็นสีครีม ซึ่งเป็นจุดเด่นประจำตัว ปีก 2 ข้างเป็นสีน้ำตาลมีลาย หางคลุมเป็นสีน้ำตาล ก้านขนสีครีม หางพัดทั้งหมด 80% เป็นสีน้ำตาลอมดำ แข้ง นิ้ว เล็บ มีทั้งสีเหลือง สีเหลืองอมเขียว สีเขียว หรือสีเขียวอมเทา ตัวเมียสีลายนกระจอกเป็๋นสีไก่แจ้ ตัวเมียที่นิยมเลี้ยงอีกสีหนึ่ง ถ้าต้องการตัวเมียสีนี้ต้องผสมกับตัวผู้สีไก่ป่าเข้มแต่ถ้านำตัวเมียสีลายนกกระจอก ผสมกับตัวผู้สีไก่ป่าเหลือง ลูกออกมาเป็นตัวเมียสีจะกลับกลายเป็นสีไก่ป่าตัวเมีย ถ้าลูกเป็นตัวผู้ส่วนใหญ่จะเป็นสีไก่ป่าเข้ม จะได้สีไก่ป่าเหลืองน้อยมาก
เกณฑ์คะแนนมาตรฐานการตัดสินไก่แจ้
น้ำหนักตัว 2
ความสมดุล 5
ความพร้อม 5
หัว 30
– หัวและใบหน้า 6
– ปาก 4
– หงอนและเหนียง 12
– ตา 4
– ติ่งหู 4
คอ 8
ลำตัว 20
– อก 8
– หลัง 6
– ท้อง 6
ปีก 8
หาง 12
แข้งและนิ้ว 10
สี 30
รวม 130
หมายเหตุ จำนวนกรรมการต้องเป็นเลขคี่ สีหนึ่งไม่เกิน 3 ท่านและเมื่อกรรมการตัดสินแล้วถือเป็นการยุติไม่มีการพิจารณาตัดสินใหม่
สีแฟนซี เป็นสีที่สายเลือดไม่นิ่ง มี 3 สีขึ้นไป หรือมีสองสีที่สะดุดตา
ตำหนิร้ายแรงในไก่แจ้
หน้า ปากบิดเบี้ยว หัวและหน้าเล็กมากไม่ได้สัดส่วน มีแผลเป็นที่่เหนียง หงอน หรือบริเวณใบหน้า ซึ่งเรียกว่าแผลถาวร หงอน มี 2-3 จัก หงอนล้ม หงอนขาด เว้าแหว่งหรือลอยมาก หน้าซีด ตาบอด ตาบวม ตาแฉะ มี้น้ำมูก หูสีขาว ยกเว้นสีไก่ป่าหูขาว
ขน สร้อยคอ ระย้า เว้าแหว่ง มีรอยการตัดเล็ม ขนยังเป็นระบัดมาก
ปีก หุบลีบเก็บฟอร์ม หรือยกลอย
อก อกยก ลอย เล็กแหลม ตั้งตรงแบบไก่ชน
แข้ง เล็กหรือยาวเกิน 1 องคุลี นิ้วคดงอ เล็บกุด เกล็ดหลุดเป็นขี้กลาก นิ้วเท้าขาดหรือเกิน 4 นิ้ว แข้งผุ
หาง หางชัย 2 เส้น ต้องยาวไม่เกินหางพัด 2 นิ้ว ยาว สั้นต่างกันมาก หรือขึ้นไม่ถึง 80% ชำรุด เว้าแหว่งมาก หางพัดเรียงไม่เป็นระเบียบ หลุดเหลือข้างละไม่เกิน 4 เส้น หางลีบหุบ หงายบัวแหว่งมากจนเห็นหนัง หางบิด เอียงซ้ายขวา หางอัดเกินท้ายกะโหลก
ความพร้อม สกปรก ไรมาก เดินขาถ่าง เดินเหยียบนิ้ว เดินขากะเผลกเป็นลักษณะพิการ ไม่ยอมเดินหรือเดินถอยหลัง มีอาการหวาดกลัว ป่วย
หมายเหตุ การย้อมสีขน สีแข้ง เย็บหาง เล็มหาง ต่อหาง ดัดหาง เล็มสร้อย ตัดแต่งหงอนจนเห็นได้ชัดว่าผิดปกติ ถือว่าทุจริตในการแข่งขัน
เดือยคุด ไมควรถือเป็นตำหนิร้ายแรง กรณีไก่เป็นตัวเมียและเป็นไก่ฟักให้คัดออก
ข้ออนุโลมในไก่แจ้
ข้ออนุโลมในแต่ละสี ตำหนิที่ร้ายแรงบางส่วนอาจมีการอนุโลมขณะที่ยังมีไก่ที่ถูกลักษณะจำนวนมากไม่พอ โดยจะทำการตัดคะแนนในส่วนนั้นตามมาตรฐานการให้คะแนนกำหนดระยะเวลาในการอนุโลมอาจเป็นเวลา 2 ปี หรือยืดระยะเวลาออกไป หรือจะมีไก่ที่ถูกต้องตามมาตรฐานเข้าร่วมการประกวดมากถึง 70% ก็จะมีการยกเลิกการอนุโลมนั้นไป และถือว่าเป็นตำหนิร้ายแรงที่จะต้องแพ้การแข่งขัน เช่น
ไก่แจ้สีขาว อนุโลมให้มีจุดสีดำได้ไม่เกินขนาดเท่ากับหัวไม้ขีด 3-4 เม็ดกระจายทั่วตัว แข้งต้องมีสีเหลืองไม่เกิน 90%
ไก่แจ้สีขาวหางดำ ข้ออนุโลมเช่นเดียวกับไก่แจ้สีขาว
ไก่แจ้สีดำ แข้งต้องเป็นสีดำไม่เกิน 90% ไม่มีสร้อยแซม เล็บสีขาวได้ข้างละไม่เกิน 1 เล็บ ตาต้องไม่เป็นสีอื่น นอกจากสีดำ หรือสีสนิมเหล็ก แต่ถ้ามีไก่ไม่ครบจำนวนก็อนุโลมให้รางวัลได้ตามแต่การพิจารณาของผู้จัดการประกวด
สีลายกอกหมาก แข้งเหลืองไม่น้อยกว่า 90% ลายขนหน้าอกเป็นรูปข้าวหลามตัดหรือเกล็ดปลาสีเงิน
สีประดู่ อนุโลมให้มีขนสีขาวตรงบริเวณหัวปีกได้ข้างละไม่เกิน 1 เส้น
